Γενικά Στοιχεία

Ποικιλόμορφος ως προς το παρουσιαστικό του αλλά και τις σεξουαλικές του προτιμήσεις, ιδιόρρυθμος στον τρόπο αναπαραγωγής του, ο ιππόκαμπος σίγουρα προκαλεί τις εντυπώσεις.

 Όταν φλερτάρει, όταν κρύβεται και όταν βρίσκεται σε ασυνήθιστες περιβαλλοντικές συνθήκες, ο ιππόκαμπος αλλάζει χρώμα.

 Ένα ακόμη γεγονός που προκαλεί σύγχυση είναι ότι στους ιππόκαμπους γεννά το αρσενικό. Πράγματι, είναι οι μόνοι ζωντανοί οργανισμοί στον κόσμο που το αρσενικό κυοφορεί τα έμβρυα.

 Η αρχαιότερη μαρτυρία για την ύπαρξη ιππόκαμπων στον πλανήτη μας χρονολογείται στα 13.000.000 χρόνια πριν από σήμερα.

Hippocampus (Equus Marinus)
O ιππόκαμπος ανήκει στο γένος Σύγγναθων Τελεόστεων Ιχθύων της οικογένειας Syngnathidae, της κλάσης των ακτινοπτερυγίων, παρ’ όλες τις ατυχείς ταξινομικές κατηγοριοποιήσεις του παρελθόντος που τους όριζαν ως αμφίβια ή ακόμα και έντομα! Συγγενικά είδη είναι ο θαλάσσιος δράκος (Phycodurus eques) και τα «ψάρια σωλήνες» (pipefish).Το μέγεθός τους ποικίλει από 16 χιλιοστά (Hippocampus denise) έως και 35 εκατοστά. Το σώμα τους, πεπιεσμένο πλευρικά, δεν φέρει λέπια αλλά μεγάλες, σκληρές δερματικές πλάκες, οι οποίες φαίνονται σα να το διαιρούν σε δακτυλίους και παράλληλες πλευρικές γραμμές. Κάθε είδος έχει τον δικό του αριθμό δακτυλίων. Επίσης, το σώμα τους είναι διογκωμένο στο σημείο του υπογαστρίου και στενεύει στην ουρά, η οποία συστρέφεται προς τα εμπρός, είναι συλληπτήρια και τετράγωνης διατομής. Το κεφάλι του ιππόκαμπου είναι σχεδόν κάθετο στον κορμό του και καταλήγει σε σωληνοειδές ρύγχος, μικρό στόμα και μάτια που κινούνται ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, σα του χαμαιλέοντα. Το κοσμεί ένα μικρό «στέμμα», διαφορετικό σε κάθε ιππόκαμπο, που του εξασφαλίζει την μοναδικότητά του, όπως το δικό μας δακτυλικό αποτύπωμα.
Η κατανομή του άνω μέρους του σώματός του, που θυμίζει κάπως την κατανομή του αλόγου, εξηγεί το πρώτο συνθετικό της ονομασίας του «ίππος» και γι’ αυτό είναι ευρέως γνωστός σαν αλογάκι της θάλασσας ή αλογατάκι. Το δεύτερο συνθετικό της λέξης «κάμπος» παραπέμπει στο μυθολογικό τέρας Κάμπη, ένα θηλυκό, μαύρο, φτερωτό τέρας, που ο Κρόνος είχε βάλει στον Κάτω Κόσμο για να φυλάει τους Κύκλωπες και τους Εκατόγχειρες, και γι’ αυτό ο ιππόκαμπος μεταφράζεται συχνά σα θαλάσσιο τέρας. Η ετυμολογία της λέξης πάντως προέρχεται από το ρήμα κάμπτω (που ερμηνεύεται ως λυγίζω, κυρτώνω ή στρέφω), το οποίο μπορεί να εξηγήσει τη συστρεφόμενη ουρά τους ή το κύρτωμα του λαιμού τους.

Υπάρχουν πάνω από 50 είδη ιππόκαμπου, τα οποία βρίσκονται κυρίως σε ρηχά τροπικά και εύκρατα ύδατα σε όλο τον κόσμο. Προτιμούν να ζουν σε προστατευμένες περιοχές όπως θαλάσσια λιβάδια, κοραλλιογενείς υφάλους ή ριζοφόρους. Στην Μεσόγειο απαντώνται τρία είδη ιππόκαμπων: ο Hippocampus hippocampus (ιππόκαμπος ο βραχύρυγχος), ο Hippocampus guttulatus (ιππόκαμπος ο στικτός) και ο Hippocampus fuscus που έχει μεταναστεύσει από την Ερυθρά Θάλασσα. Στην Ελλάδα συγκεκριμένα έχουν, μέχρι σήμερα, καταγραφεί τα δύο πρώτα είδη.

Hippocampus hippocampus
(antiquorum, antiques, brevirostris, syngnathus hippocampus)
Στην Ελλάδα, ο ιππόκαμπος ο βραχύρυγχος (short-snouted), σύμφωνα με τη βάση δεδομένων της FishBase, συναντάται στη Θεσσαλονίκη, στον Θερμαϊκό Κόλπο, στον Μαραθώνα και στην Κω. Το μέγιστο μήκος του φτάνει τα 15 εκατοστά, το ρύγχος του καταλαμβάνει λιγότερο από το 1/3 περίπου του συνολικού μήκους του κεφαλιού, οι ακτίνες του ραχιαίου πτερυγίου αριθμούνται στις 17 και του θωρακικού πτερυγίου στις 14. Το μικρό στέμμα στο κεφάλι του ενώνεται ομαλά με τον αυχένα και είναι είτε, καθ’ όλο το μήκος του, στενό είτε σφηνοειδούς σχήματος, δηλαδή στενό μπροστά και διευρύνεται προς τα πίσω. Το χρώμα του ποικίλει σε αποχρώσεις του καφέ, πορτοκαλί, μωβ ή μαύρου και σε μερικές περιπτώσεις διακρίνονται μικρές λευκές βούλες, οι οποίες όμως δεν συγχωνεύονται με τις επιμήκεις δερματικές ραβδώσεις του κορμιού του, όπως στην περίπτωση του hippocampus guttulatus. Οι ιππόκαμποι που φωτογραφήσαμε στο Στρατώνι και το Καλαμάκι ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.

Hippocampus guttulatus
(rumulosus, longirostris, hippocampus microstephanus)
Ο hippocampus guttulatus (long-snouted), ιππόκαμπος ο στικτός, σύμφωνα πάλι με τη FishBase συναντάται στη Θεσσαλονίκη, στον Ευβοϊκό Κόλπο, στη Κω και στο Στρυμωνικό Κόλπο. Το μέγιστο μήκος του φτάνει τα 18 εκατοστά, έχει μακρύ ρύγχος, οι ακτίνες του ραχιαίου πτερυγίου αριθμούνται στις 19-20 και του θωρακικού πτερυγίου στις 16-18. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του αποτελούν οι δερματικές προεξοχές του σώματός του, σα μικρά «αγκαθάκια», που καλύπτουν όλη τη ραχοκοκαλιά, ξεκινώντας από τον αυχένα, και δίνουν την εντύπωση χαίτης. Το «στέμμα» στο κεφάλι είναι μικρού μεγέθους αλλά ευδιάκριτο καθώς φέρει 5 εξογκώματα με στρογγυλεμένες άκρες και διαχωρίζεται εμφανώς από το υπόλοιπο σώμα. Μπροστά από αυτό και ακριβώς πάνω από τα μάτια του υπάρχει και άλλο εξόγκωμα, στο ίδιο ύψος με τις προεξοχές του στέμματος, που προσομοιάζει το κέρας του Πήγασου. Το χρώμα του ποικίλει από πρασινωπό κίτρινο σε κοκκινωπό καφέ και συχνά το σώμα του κοσμούν έντονες λευκές βούλες περιβαλλόμενες από μια σκουρόχρωμη, δακτυλιόσχημη γραμμή ή άλλα ποικιλόμορφα στίγματα τα οποία εύλογα του προσδίδουν την ονομασία «στικτός». Στη συγκεκριμένη τυπολογία μπορούμε να εντάξουμε το δεύτερο είδος των ιππόκαμπων που φωτογραφήσαμε στο Στρατώνι καθώς και αυτόν της Κρήτης.

Συνήθειες
Οι ιππόκαμποι κολυμπούν σε όρθια θέση, χαρακτηριστικό που επίσης δεν μοιράζονται οι στενοί συγγενείς τους, τα «ψάρια σωλήνες», που κολυμπούν σε οριζόντια θέση. Ωθούν το σώμα τους προς τα εμπρός με τις γρήγορες παλμικές κινήσεις του ραχιαίου πτερυγίου, 35 ανά δευτερόλεπτο, και το πηδαλιουχούν με μικρά, θωρακικά πτερύγια που είναι τοποθετημένα πίσω από τα μάτια τους. Επίσης, ανεβαίνουν ή βυθίζονται αυξομειώνοντας τον όγκο του αέρα μέσα στις νηκτικές κύστεις τους. Συνήθως κατοικούν σε ρηχά νερά, εκτός από τους χειμερινούς μήνες που καταφεύγουν σε βράχια, σε μεγαλύτερα βάθη έως και 30 μέτρων. Εξαιτίας της μορφολογίας τους, είναι κακοί κολυμβητές, πολύ αργοί και γι’ αυτό το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους το περνούν στερεωμένοι σε φύκια, ποσειδωνία ή κοράλλια, σε προστατευμένες περιοχές. Κάποιοι βρίσκουν επίσης καταφύγιο σε υφάλμυρα ως και γλυκά νερά, αν και ιππόκαμποι του γλυκού νερού δεν υπάρχουν. Είναι πάντα καλά συγκαλυμμένοι και ακαριαία μπορούν να αλλάξουν χρώμα και να χαθούν αμέσως από το οπτικό πεδίο του θηρευτή τους, που συνήθως είναι ένα μεγάλο ψάρι, μια θαλάσσια χελώνα ή ένα θαλασσοπούλι.

Διατροφή
Οι ιππόκαμποι δεν διαθέτουν σαγόνι και συνεπώς δόντια. Το στομάχι τους είναι υποτυπώδες και για αυτό έχουν αναπτύξει έναν ειδικό μηχανισμό για την λήψη της τροφής. Κάτω στο ρύγχος τους έχουν ένα όργανο σαν «σκανδάλη», το οποίο συστέλλεται απότομα, δημιουργεί υποπίεση και έτσι «ρουφάει» με δύναμη την τροφή. Στην εύρεση τροφής βοηθούν επίσης τα μάτια τους, που κινούνται ανεξάρτητα καλύπτοντας μεγαλύτερο οπτικό πεδίο. Το μενού τους αποτελείται από μικρά οστρακόδερμα, πλαγκτόν, θαλάσσιες ψείρες και γενικά ότι είναι αρκετά μικρό για να χωρέσει στο ρύγχος τους.

Ο έγγαμος βίος

1. Προγαμιαίες σχέσεις
Για τους περισσότερους ιππόκαμπους η εποχή της αναπαραγωγής τους διαρκεί από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο και σχετίζεται με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Είναι κατά τη διάρκεια αυτών των μηνών που φροντίζουν αρσενικά και θηλυκά να βρουν το κατάλληλο ταίρι. Την πρώτη κίνηση μοιάζει να την κάνει ο αρσενικός που όσο μεγαλύτερη κοιλίτσα έχει τόσο πιο θελκτικός γίνεται στη κυρία που επέλεξε. Δείχνει καταρχήν την προτίμησή του αλλά πρέπει και να υπερνικήσει τους υπόλοιπους μνηστήρες που μπορεί να την έχουν βάλει στο μάτι. Εάν καταφέρει να περάσει όλες τις δοκιμασίες και να την κερδίσει, τότε φλερτάρουν πλέον για μερικές ημέρες απροκάλυπτα. Αλλάζουν χρώμα, κολυμπούν δίπλα δίπλα κρατώντας τις ουρές τους ή μοιράζονται το ίδιο φύκι μπλέκοντας τις ουρές τους και τα πτερύγια τους με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνονται ένα την ώρα που χορεύουν τον πρώτο τους προγαμιαίο χορό.

2. Έρως
Την περίοδο γνωριμίας διαδέχεται η σύσφιξη των σχέσεων. Τότε ο χορός τους μεταβάλλεται σε ερωτοτροπία, η οποία διαρκεί περίπου 8 ώρες. Σε αυτό το διάστημα ο αρσενικός αντλεί νερό με το οποίο γεμίζει τον θύλακο που βρίσκεται κάτω από την ουρά του, καταφέρνοντας έτσι να τον διογκώσει. Όταν τα ωάρια του θηλυκού ωριμάσουν αρκετά, αρσενικό και θηλυκό αφήνονται απ’ οτιδήποτε κρατιόνταν μέχρι εκείνη τη στιγμή, «φορούν» τα πιο λαμπερά τους χρώματα και μπλέκοντας τα ρύγχη τους αναδύονται μακριά από τη βλάστηση, πολλές φορές ενώ στροβιλίζονται. Κατά τη σύζευξη, το θηλυκό, με ένα σωληνίσκο, εισάγει τα αυγά του, 200-300, στον επωαστικό θύλακο του αρσενικού. Είναι λοιπόν το αρσενικό και όχι το θηλυκό που θα φέρει στο σώμα του τα γονιμοποιημένα αυγά.
Σημαντικό επίσης να αναφερθεί είναι πως η γονιμοποίηση των αυγών δεν γίνεται μέσα στον επωαστικό θύλακο αλλά πριν μπουν σε αυτόν, όταν το αρσενικό εκσπερματώσει στο νερό, κάτι που εξηγεί και τον κίνδυνο στη διαδικασία της γονιμοποίησης ένεκα της μόλυνσης της θάλασσας.

3. Εγκυμοσύνη
Μετά το ζευγάρωμα το σώμα του θηλυκού ιππόκαμπου αδυνατίζει ενώ του αρσενικού, εγκυμονούντα πλέον, ιππόκαμπου πρήζεται. Επανέρχονται και οι δύο στην υδρόβια κατοικία τους και εκείνη φεύγει ενώ εκείνος αναλαμβάνει μόνος του την επώαση των αυγών, στηριζόμενος με την ουρά του σε κάποιο φύκι ή βράχο, βραδυκίνητος όσο ποτέ. Μέσα στον επωαστικό θύλακο τα αυγά τρέφονται και εξελίσσονται σε έμβρυα. Ο θύλακος του πατέρα τους τους παρέχει οξυγόνο για να ζήσουν και τις κατάλληλα ελεγχόμενες συνθήκες για να εκκολαφθούν. Μέσα εκεί θα συνηθίσουν επίσης το θαλασσινό νερό εφόσον έχει τη δυνατότητα να ρυθμίζει και την περιεκτικότητα στο αλάτι του νερού που βρίσκεται μέσα στο θύλακο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η μέλλουσα μητέρα επισκέπτεται τον εγκυμονούντα κάθε ημέρα, για περίπου 6 λεπτά, αναβιώνοντας την περίοδο του έρωτά τους, τότε που ήταν ελεύθεροι και χόρευαν για ώρες. Αλλάζουν χρώματα, στροβιλίζονται αργά γύρω από κάποιο φύκι και κρατιούνται με τις ουρές τους. Εκείνη έπειτα φεύγει και εκείνος ξαναγυρνά στο μονότονα νωχελικό ρούφηγμα της τροφής του, μέχρι το άλλο πρωί που θα ανταμώσουν πάλι.
Μετά από 2 με 4 εβδομάδες που διαρκεί συνήθως η εγκυμοσύνη, το αρσενικό συστρέφεται, σα να καταλαμβάνεται από ωδίνες τοκετού, και αποβάλλει τα νεογνά, μικρά καλοσχηματισμένα ιπποκαμπάκια, τα οποία είναι αμέσως ικανά να ζήσουν μόνα τους. Όπως συμβαίνει με σχεδόν όλα τα είδη ψαριών, οι δεσμοί τους με την οικογένεια αποκόβονται αμέσως μετά τη γένεσή τους. Έχοντας φροντίσει να διατηρηθούν θερμές οι σχέσεις του ζευγαριού, το θηλυκό είναι έτοιμο να επαναλάβει τη διαδικασία την επόμενη ημέρα και για όσο διαρκέσει η περίοδος αναπαραγωγής, εισάγοντας τα ωάρια της κάθε φορά στον επωαστικό θύλακο του αρσενικού. Περίπου 5 από τα 1000, κατά μέσον όρο, νεογνά θα καταφέρουν να ενηλικιωθούν κάθε φορά, ποσοστό αρκετά μεγάλο για την οικογένεια των ιχθύων. Το ποσοστό αυτό εξασφαλίζεται πρώτον με τις καλά ελεγχόμενες συνθήκες εκκόλαψης που γίνονται μέσα στο θύλακο ενώ για τα περισσότερα ψάρια λαμβάνει χώρα στο εξωτερικό περιβάλλον και δεύτερον με τη διατήρηση των δεσμών του ζεύγους που συγχρονίζονται, λόγω οικειότητας, τόσο καλά κατά τη σύζευξη εξασφαλίζοντας την επιτυχή γονιμοποίηση των ωαρίων σε μεγάλο βαθμό.

4. Μονογαμικός ή πολυγαμικός; Ιδού η απορία…
Η μονογαμία των ιππόκαμπων, κατά την εποχή της αναπαραγωγής τους, διασφαλίζει σίγουρα την επιβίωση του είδους και γι’ αυτό μέχρι πρόσφατα οι επιστήμονες πίστευαν ότι διατηρούν σχέσεις με έναν μόνον σύντροφο. Διαβάζοντας κατά τη βιβλιογραφική μας έρευνα τα αποτελέσματα πειραμάτων που έγιναν σε διάφορα είδη ιππόκαμπων, κυρίως από Αυστραλούς ερευνητές, η εικασία αυτή, όσο ρομαντική και εάν ακούγεται, μοιάζει πλέον να έχει καταρριφθεί. Για παράδειγμα, από τους 14 αυστραλιανούς ιππόκαμπους, του είδους Hippocampus subelongatus, που εξετάστηκαν στο φυσικό τους περιβάλλον, οι 6 διεξήγαγαν εξωσυζυγικές σχέσεις σε δύο φάσεις της αναπαραγωγικής περιόδου, ενώ σε άλλο άρθρο που δημοσιεύτηκε από την εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, την 1/2/2007, αναφέρεται ότι ερευνητές που εξέτασαν τη σεξουαλική συμπεριφορά 90 ιππόκαμπων τριών διαφορετικών ειδών, διαπίστωσαν ότι είναι πολυγαμικοί και με ομοφυλοφιλικές τάσεις;!

Ο ιππόκαμπος στην αρχαιότητα
Ο ιππόκαμπος εύλογα υπήρξε προσφιλές αντικείμενο στη θεματογραφία ποιητών και καλλιτεχνών κατά την αρχαιότητα. Είτε αφηγούμενοι κατορθώματα θαλάσσιων θεοτήτων, είτε παραδίδοντας γραπτές μαρτυρίες αφιερωματικών ιερών που δε σώζονται σήμερα είτε αποδίδοντας τους σε περίτεχνα γλυπτά, μωσαϊκά και νομίσματα της Ελληνιστικής και Ετρουσκικής τέχνης, φρόντιζαν οι καλλιτέχνες να συμπεριλάβουν τους ιππόκαμπους. Σε αυτούς έδιδαν, παρακινούμενοι από την ιδιαίτερη μορφολογία τους, μια μυθική διάσταση. Απεικονίζονται ως επί το πλείστον με κεφάλι, στέρνο και δύο μπροστινά πόδια αλόγου ενώ από τη μέση και κάτω φέρουν συστρεφόμενη διχαλωτή ουρά ψαριού. Υπάρχουν επίσης παραδείγματα με ιππόκαμπους να απεικονίζονται με φτερά, όπως στο θησαυρό του Κροίσου από τη Λυδία και στην περίφημη Fontana di Trevi του 18ου αιώνα, στη Ρώμη.

Συνδέονται συνήθως με τη λατρεία του Ποσειδώνα, Θεού της θάλασσας. Ο Όμηρος περιγράφει χαρακτηριστικά στην Ιλιάδα (ραψ. Ν’ 17-31) τα χαλκόποδα και χρυσότριχα άλογα του Ποσειδώνα που πετούσαν ψηλά, σέρνοντας το άρμα του Θεού χωρίς να το νοτίσουν. Ο Απολλώνιος Ρόδιος, στο επικό του ποίημα «Αργοναυτικά» επίσης αναφέρεται στο μεγαλοπρεπή ίππο που ανεφάνη μέσα από τη θάλασσα με τη χρυσή χαίτη του να ανεμίζει στον αέρα (βιβλίο 4. 1364 με 1369).

Ο Έλληνας περιηγητής και γεωγράφος του 2ου αι. μ.Χ., Παυσανίας, ανέφερε στο έργο του «Ελλάδος περιήγησις», την παρουσία ενός κήτους, ανάμεσα στα γλυπτά που κοσμούσαν το ναό του Ποσειδώνα στην Κόρινθο, που από το στέρνο και πάνω είχε τη μορφή αλόγου (2.1.7-9). Το χειμώνα του 373 π.Χ. ένας ισχυρότατος σεισμός κατέστρεψε ολοσχερώς την αρχαία Ελίκη. Το ιερό του Ποσειδώνος του Ελικωνίου καταποντίστηκε και όπως αναφέρει ο Ερατοσθένης τον 3ο αι. π.Χ., το χάλκινο άγαλμα του Θεού της θάλασσας που κρατούσε ιππόκαμπο στο ένα του χέρι, βρισκόταν όρθιο στο βυθό ενάμιση αιώνα αργότερα και έσχιζε τα δίχτυα των ψαράδων (τη μαρτυρία του αρχαίου ποιητή παραδίδει ο Στράβων στο έργο του «Γεωγραφία», 8. 7. 2).

Γενικότερα όμως οι ιππόκαμποι σχετίζονταν με όλες τις θαλάσσιες θεότητες. Στην είσοδο του ψηφιδωτού δαπέδου της «οικίας με τα μωσαϊκά» που χτίστηκε το 370 π.Χ. στην Ερέτρια, εικονίζεται Νηρηίδα, ίσως η μητέρα του Αχιλλέα, η Θέτις, που ιππεύει ιππόκαμπο και κρατά ασπίδα και δόρυ. Από την Αναγέννηση και μετά ο ιππόκαμπος απεικονίζεται σε εραλδικά εμβλήματα ανθρώπων και χωρών με ναυτική ιστορία.

Προϊστορία
Η αρχαιότερη μαρτυρία για την ύπαρξη ιππόκαμπων στον πλανήτη μας χρονολογείται στα 13.000.000 χρόνια πριν από σήμερα.
Μέχρι σήμερα έχουν επαρκώς μελετηθεί απολιθώματα ιππόκαμπων που βρέθηκαν στο Ρίμινι της Ιταλίας και χρονολογούνται στα 3.000.000 χρόνια. Η αρχαιότερη όμως μαρτυρία προέρχεται από τη Σλοβενία, όπου απολιθώματα δύο ειδών που προσομοιάζουν τα ψάρια-σωλήνες αλλά θεωρούνται από τους επιστήμονες πρόγονοι των σημερινών ιππόκαμπων, ο Hippocampus sarmaticus και ο Hippocampus slovenicus, έχουν χρονολογηθεί στα 13.000.000 χρόνια πριν από σήμερα.

Ο μικρότερος ιππόκαμπος στον κόσμο
Το 2003, επιστήμονες στο Βανκούβερ του Καναδά ανακάλυψαν το μικρότερο ιππόκαμπο στον κόσμο, συνειδητοποιώντας ότι το συγκεκριμένο αλογάκι της θάλασσας δεν είναι απλά ο απόγονος ενός είδους που ήδη γνώριζαν, αλλά ένα εντελώς καινούργιο είδος.
Ο μικρόσωμος ιππόκαμπος έχει περίπου ύψος 16 χιλιοστά, μικρότερος σε μέγεθος και από ένα νύχι, και ζει στα κοραλλιογενή και τροπικά νερά του Ειρηνικού Ωκεανού, σύμφωνα με τη Σάρα Λούρι, βιολόγο στο Πανεπιστήμιο Μακ Τζιλ και επικεφαλής της έρευνας.
Το νέο αυτό είδος ιππόκαμπου είναι αριστοτέχνης στο καμουφλάζ και αυτό ίσως το έχει προστατεύσει από την υπέρ-εκμετάλλευση που έχουν υποστεί τα υπόλοιπα είδη των ιππόκαμπων.

Ο ιππόκαμπος προστατευόμενο είδος
Η κυριότερη απειλή που αντιμετωπίζουν οι ιππόκαμποι είναι δυστυχώς η ακούσια αλιεία τους. Εξαιτίας του ότι κατοικούν κοντά στην ακτογραμμή και σε μικρό σχετικά βάθος, πιάνονται τυχαία στα δίχτυα των ψαράδων που τους προωθούν έπειτα στην αγορά είτε ζωντανούς για να κοσμήσουν το «φυσικό» περιβάλλον ενός ενυδρείου είτε αποξηραμένους για να πουληθούν σαν ενθύμια σε τουρίστες που επισκέπτονται τους γραφικούς παραθαλάσσιους οικισμούς.
Υπάρχει και ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό που τους χρησιμοποιεί σα συστατικό σε παραδοσιακές ιατρικές αγωγές. Ήδη από τα ρωμαϊκά χρόνια ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, ρωμαίος φυσικός, φιλόσοφος και ιστοριογράφος είχε αναφερθεί στο έργο του «Φυσική Ιστορία» στους ιππόκαμπους και στις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Σήμερα, υπολογίζεται ότι πωλούνται ετησίως τουλάχιστον 20 εκατομμύρια ιππόκαμποι μόνο στην αγορά της παραδοσιακής κινέζικης ιατρικής. Θεωρείται ότι μπορούν να συνεισφέρουν δραστικά στη σωστή λειτουργία του κυκλοφορικού όσο και να θεραπεύσουν προβλήματα όπως σεξουαλική ανικανότητα και στειρότητα, άσθμα, νεφρική ανεπάρκεια, βρογχοκήλη, κάποιες δερματικές παθήσεις και επίσης να μειώσουν τη χοληστερίνη. Χρησιμοποιούνται γενικότερα σαν τονωτικά και ισχυρά αφροδισιακά καθώς και για να διευκολύνουν τον τοκετό.

Στη κόκκινη λίστα του Διεθνούς Οργανισμού International Union for Conservation of Nature για τα απειλούμενα είδη (IUCN Red List of Threatened Species), ο ιππόκαμπος ο βραχύρυγχος και ο στικτός είχαν χαρακτηριστεί το 1996 ως «τρωτά» (VU-vulnerable) είδη. Από το 2003 έως σήμερα χαρακτηρίζονται ως είδη που δεν έχουν επαρκώς καταγραφεί (DD-data deficient) και γι’ αυτό εν δυνάμει είναι απειλούμενα προς εξαφάνιση. Τουλάχιστον τέσσερις ευρωπαϊκές και διεθνείς συμβάσεις που έχει προσυπογράψει η χώρα μας, προστατεύουν αυτά τα είδη. Τα υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης, Εμπορικής Ναυτιλίας και το ΥΠΕΧΩΔΕ έχουν αναλάβει την ευθύνη για την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων κατά τις οποίες απαγορεύεται με κάθε τρόπο η αλίευση τους αλλά και επιβάλλεται νομικά η προστασία τους.